تله شکست یکی از پر بسامدترین تلههایی است که در بین کارآفرینان بسیار شایع است. ماهیت کلی این تله بر عدم توانایی و کفایت استوار است و فرد درگیر این تله عموما در ترس ازدست دادن فرصتها و یا شکستهای احتمالی در پیش رو به سر میبرد. این در حالی است که فرد دارای مهارت و تواناییهایی است که هرچند از دید دیگران بسیار کارآمد و مفید هستند اما از دید خود شخص نه تنها که مفید و کارآمد نیستند بلکه فاقد اعتبار میباشند.
لطفا قبل از مطالعه و یا گوش دادن به این اپیزود اپیزودهای قبلی را به دقت گوش دهید.
شاید شما از آن دسته افرادی باشید که در شرایط مختلف کاری و یا ارتباطات شخصی در هنگام روبرو شدن با یک موقعیت چالش برانگیز (عموما لحظات تصمیم گیری و تصمیم سازی) درگیر گفتگویی درونی میشوید که با خود حسی از شک و تردید، عدم کفایت و یا شکست را به همراه خواهد داشت.
شاید بهتر باشد قبل از ورود به این بحث باهم مروری به چند سناریو داشته باشیم. لطفا با خود صادق باشید و از پاسخهای خود نه هراسی به دل راه بدهید و نه بخواهید که توجیهی برای پاسخهای خود داشته باشید. چرا که به قول دکتر میرآقایی (روانشناس و محقق حوزه طرحواره درمانی) طرحوارهها سراپا دروغی بیش نیستند و فقط فرصت رشد و زندگی در روان ما را پیدا کردهاند و به هیچ عنوان حقیقت ندارند.
سناریوی ۱- آیا همیشه در ارتباط با دیگران خود را مقایسه میکنید و احساس میکنید که دیگران از شما موفقتر هستند؟
سناریوی ۲- آیا احساس میکنید که از دیگر دوستان و همکاران خود عقب تر هستید و یا کارآیی کم تری دارید؟
سناریوی ۳- آیا در تصورات ذهنی خود و در ارتباط با موقعیتهای مختلف خود را درگیر تنش و چالش میبیند و بر آن هستید تا توانایی و مهارتهای خود را نشان دهید اما در آخر شکست میخورید و نیازمند عقب نشینی کردن هستید؟
سناریوی ۴- آیا از پذیرش مسئولیت جدید و یا تصمیم گیریهای مهم گریزان هستید و ریسک پذیری لازم را ندارید؟
نغمه مهاجری است که با وجود مهارت و تخصص در زمینه طراحی محصول و داشتن سابقه کار احساس ناتوانی میکند. او به تازگی در یکی از استارتاپهای موجود در سیلیکونولی مشغول به کار شده و در کنار سایر اعضای تیم در حال کار بر روی محصولی است که به شدت مورد نیاز صنعت هوانوردی است و در حال حاضر شرکت JPL که یکی از شرکتهای مهم و موفق در زمینه تولید پیشرانههای فضا پیماهای شرکت ناسا است با مجموعه نغمه قراردادی بسیار بزرگ را امضا کرده.
نغمه به شدت ترس از این دارد که مدیر وی و یا سایر هم تیمیهای او توانایی او را زیر سوال ببرند! او از این نگران است که شاید مهارت لازم برای انجام وظایفی که به او محول شده را نداشته و نگران است که نکند مدیر ارشد وی به ناتوانیش آگاهی پیدا کند و او را از کار برکنار کند.
او با تشویق مدیر و همکاران خود به شدت خوشحال میشود و با نگرانیهای آنها و یا عدم رضایت آنها به شدت بهم ریخته و دچار آشفتگی میشود. او در کودکی بارها به دلیل عدم توانایی در به نتیجه رساندن خواستههای والدین خود در رابطه با موضوعات تحصیلی به شدت مورد سرزنش و مقایسه قرار گرفته و چندین بار بوسیله پدر خود تحقیر شده. نغمه در کودکی توسط معلم مدرسه خود نیز به دلیل کسب نمره کم در ریاضیات و املا بارها در برابر سایر همکلاسیهای خود مورد سرزنش، تحقیر و حتی تنبیه بدنی قرار گرفته.
نغمه یکی از هزاران قربانی اشتباهات تربیتی است که باعث شده در وی تله شکست شکل بگیرد. تلهای که باعث شده نغمه بنا به قضاوت غلط و نادرست از خود و تواناییهایش باعث شود تا از استارتاپی که در آن کار میکرده بیرون بیاید و شروع به رانندگی و کار برای شرکتهایی مانند اوبر و لیفت بکند.
تله شکست یکی از تلههای به شدت رایج و آسیب زننده در میان کارآفرینان و فعالان حوزه کسب و کار است. بزرگترین چالش این طرحواره آن است که صرف نظر از تواناییهایی که فرد در طی سالیان گذشته بدست آورده و علیرغم باوری که دیگران از فرد و موفقیتهایش دارند، باعث میشود که فرد درگیر این تله، خود را ناچیز بپندارد و در مواقع لازم نتواند مهارتها و تواناییهایش را به درستی ارائه نماید. در نتیجه این افراد انتخابهایی را خواهند داشت که به مراتب کمتر از سطح تواناییها و استعدادهایشان است و در نهایت باعث خواهد شد که سطح زندگی بسیار بی کیفیت و معمولی را تجربه کنند. نباید فراموش کرد که تمامی این عوامل در دنیای امروز قابلیت درمان را خواهد داشت اما به شرطی که فرد مایل به شناخت خویش و دریافت درمان از سوی متخصص باشد در غیر اینصورت برون رفت از مشکلات بسیار دشوار خواهد بود.
از آنجایی که بسامد این طرحواره بسیار وسیع است لازم دیدیم تا با همکاری دکتر علی میرآقایی روانشناس و طرحواره درمانگر سه اپیزود را به این طرحواره اختصاص دهیم تا شنوندههای ما بتوانند متناسب با تجربیات خود حضور این تله را در خود شناسایی کنند.
به دلیل پیچیدگی و قدرتی که این تله دارد پیشنهاد میشود که حتما برای حل مشکلات ناشی از این تله مستقیما و در اولین فرصت با روانشناس متخصص در زمینه طرحوارهها ارتباط گرفته و از آنها درخواست کمک کنید
به دلیل پیچیدگی و قدرتی که این تله دارد پیشنهاد میشود که حتما برای حل مشکلات ناشی از این تله مستقیما و در اولین فرصت با روانشناس متخصص در زمینه طرحوارهها ارتباط گرفته و از آنها درخواست کمک کنید.
طرحواره شکست در مرحل اولیه فعالیت استارتاپها ممکن است خود را به اشکال متنوعی نشان دهد ولی با پیشرفت کار و بالا رفتن سطح مسئولیتها، فرد درگیر این تله به مرور خود را از مسیر کاری جدا خواهد کرد و در تلاش خواهد بود تا زیر سایه فرد دیگری حرکت نماید. این موضوع زمانی بسیار آسیب زننده خواهد بود که سرمایهگذار قرار است وارد مجموعه شود.
چرا که سرمایه گذار به دلیل ریسک موجود ترجیح میدهد تا با بنیانگذار و نفرات اصلی تیم گفتگوی مستقیم داشته باشد و برای او توانایی تک تک افراد حاضر در تیم در تصمیم گیری و تصمیم سازی و نیز پذیرش و تحلیل خطرات ناشی از تصمیمات گرفته شده بسیار مهم و کلیدی است.
چنانچه هریک از نفرات اصلی دچار این تله باشد احتمال عقب نشینی سرمایهگذار و یا درخواست فرصتهای بیشتر به منظور کاهش ریسکهای احتمالی آینده بالا خواهد رفت.
در سه اپیزود (اپیزودهای ۹- ۱۰ و ۱۱) در تلاش هستیم تا چگونگی شکل گیری و عملکرد این تله یا طرحواره را برای شما عزیزان باز کنیم.
از شما دعوت میکنیم که شنونده این مجموعه اپیزود ها باشید.